Het wilde oosten
Leek Oekraïne tijdens mijn bezoek in 2009 nog authentiek, het uittrekken van de communistische jas gaat snel als de hoer van het kapitalisme klaarligt. Vijftien jaar later is de wereld in de greep van techbedrijven en is met geld meer dan ooit alles te koop – en overal. Nou ja, overal – er schijnt een klein dorp te zijn in Gallië …
Met een kudde creatives ging ik naar Albanië op bedrijfsuitje. Veel decadenter wordt het niet.
Een zachte landing op het voorheen meest geïsoleerde land ter wereld – het was dertig jaar geleden makkelijker om met een boot bij Noord-Korea aan te meren. Je kwam er niet in, en de Albanezen kwamen er niet uit. Dictator Enver Hoxha regeerde met ijzeren vuist. En een paranoïde brein. In één van de 173.000 bunkers die hij liet bouwen zit nu het museum van de Sigurimi, de geheime politie. Daar konden de ideologische broeders van de Stasi qua wreed- en onmenselijkheid nog wat bijleren. Hoewel eten en drinken hier de ‘geen drol’-factor goedkoper zijn, hebben wij hierna toch zeker een kwartier niet gegeten. Ik zag één van de directeuren het bord met 36 martelpraktijken fotograferen.
Waren ze vroeger nogal fan van het stalinisme, nu viert het hedonisme er hoogtij. Harde valuta stromen in de toeristische laatjes en ze richten hun land nu in naar kitscherige snit. Veel zwart marmer met gouden letters, inspiratie opgedaan bij de miljonairsfair en van Russische influencers. Zoals bij kledingzaken met namen als ‘Woman Chic’; één stap over de drempel en het modebeeld is de late jaren 80: kleding en schoenen die een Heilsoldaat op haar vrije avond nog niet aantrekt. En de make-up van de vrouwen is als een bijgewerkt sportveld: de lijnen reeds lang opgedroogd. Als je goed kijkt is er nog meer gedateerd. Feitjesnerd-die-ik-er-ben! Dames dragen hun eigen nagels en fastfoodketens hebben hier een frietlengte minder voorsprong. Verder maken ze hard een inhaalslag. Goed bezig! Voornamelijk grote Italiaanse en Duitse bedrijven propageren dat het leven fijn is (als je maar betaalt). En de neonreclames die glitterend lokken. Kom dansen, kom eten, kom zuipen, kom gokken. Dat is nou dertig jaar vrijheid, er is in die tijd veel bereikt.
Soms wil je in het oosten, meestal wil je in het westen zijn.